RafalCook
Arabica vs. Robusta – historia i pochodzenie
Arabica (Coffea arabica) i Robusta (Coffea canephora) to dwa najpopularniejsze gatunki kawy, które różnią się smakiem, zawartością kofeiny i warunkami uprawy.
Arabica pochodzi z terenów Etiopii, gdzie rośnie na wyższych wysokościach (600–2000 m n.p.m.).
Uznawana za bardziej wymagającą, arabica charakteryzuje się bogatym smakiem, często z nutami owocowymi lub kwiatowymi, oraz delikatną kwasowością.
Jest droższa w produkcji i stanowi około 60% światowego rynku kawy.
Robusta, jak sama nazwa wskazuje, jest bardziej odporna na trudne warunki i szkodniki.
Uprawiana jest głównie w niższych partiach (0–600 m n.p.m.), szczególnie w Afryce Zachodniej, Wietnamie czy Brazylii.
Charakteryzuje się wyższą zawartością kofeiny, mocniejszym, ziemistym smakiem i brakiem kwasowości.
Światowe rankingi kawy – najlepsze kawy świata
Kawa Jamajka Blue Mountain (Jamaica)
Uznawana za jedną z najdroższych i najbardziej ekskluzywnych kaw na świecie, wyróżnia się delikatnym, słodkim smakiem z nutami owoców i kwiatów. Uprawiana na zboczach Gór Błękitnych, w idealnych warunkach klimatycznych.
Kopi Luwak (Indonezja)
Znana jako „najbardziej egzotyczna kawa,” produkowana jest przy udziale cywet, które zjadają owoce kawowca, a następnie wydalają ziarna. Charakteryzuje się wyjątkowo gładkim smakiem i niską kwasowością.
Panama Geisha (Panama)
Kawa z regionu Boquete w Panamie, ceniona za unikalny profil smakowy z nutami jaśminu, brzoskwini i bergamotki. Osiąga rekordowe ceny na aukcjach.
Hawaiian Kona Coffee (Hawaje)
Uprawiana na wulkanicznych zboczach Kona na Hawajach.
Ziarna tej kawy wyróżniają się pełnym smakiem z nutami orzechów i czekolady, z delikatną kwasowością.
Tanzania Peaberry
Unikatowe ziarna „peaberry,” które naturalnie formują się jako jedno zamiast dwóch w owocu kawowca.
Kawa ta ma intensywny, owocowy smak z nutami cytrusów.
Yirgacheffe (Etiopia)
Etiopska kawa znana z lekkiego, kwiatowego profilu smakowego i nut cytrusowych.
Jest to jeden z najbardziej cenionych gatunków kaw arabica na świecie.
Sulawesi Toraja (Indonezja)
Kawa o ziemistym, korzennym smaku z nutami ciemnej czekolady.
Uprawiana w regionie Tana Toraja w Indonezji.
Kenya AA (Kenia)
Jedna z najwyżej ocenianych kaw świata, charakteryzuje się żywą kwasowością, nutami jagód oraz cytrusów i pełnym body.
Brazil Santos (Brazylia)
Kawa z Brazylii, największego producenta kawy na świecie, znana z delikatnego, zrównoważonego smaku z nutami orzechów i czekolady.
Rodzaje ziaren i ich wpływ na smak kawy
Wysokiej jakości arabica, np. Jamaica Blue Mountain, wyróżnia się delikatnym, zrównoważonym profilem smakowym.
Z kolei robusta, jak ta z regionu Uganda Bugisu, doskonale sprawdza się w mieszankach do espresso, nadając kawie gęstą cremę i intensywność.
Dobre mieszanki arabica i robusta, jak np. te oferowane przez Lavazza Super Crema, są idealnym wyborem do ekspresów ciśnieniowych, gdyż łączą łagodność arabiki z mocnym akcentem robusty.
Polecane kawy to
Illy Espresso (100% arabica – subtelna, z nutami kwiatowymi)
Segafredo Intermezzo (60% arabica, 40% robusta – wyważona, o wyraźnym czekoladowym smaku)
Kimbo Espresso Gold (80% arabica, 20% robusta – delikatna, z nutami karmelu)
Hausbrandt Gourmet (100% arabica – elegancka i aromatyczna)
Lavazza Qualità Rossa (40% arabica, 60% robusta – intensywna i gęsta).
Najlepsze kawy do ekspresu ciśnieniowego
Na rynku dostępnych jest wiele kaw, które doskonale sprawdzą się w ekspresach ciśnieniowych, zarówno automatycznych, jak i kolbowych.
Oto kilka renomowanych marek
Lavazza
Lavazza Qualità Oro
100% arabica, idealna dla miłośników delikatnych i aromatycznych kaw.
Lavazza Crema e Aroma
Mieszanka arabiki i robusty o intensywnym smaku i pięknej cremie.
Illy
Illy Intenso
Mocniejsza wersja 100% arabiki, o głębokim smaku i nutach kakao.
Illy Decaffeinato
Bezkofeinowa arabica dla tych, którzy unikają kofeiny, ale cenią smak espresso.
Segafredo Zanetti
Segafredo Intermezzo
Klasyczna mieszanka arabiki i robusty, idealna do espresso i kaw mlecznych.
Segafredo Espresso Casa
Doskonały wybór do domowych ekspresów.
Kimbo
Kimbo Aroma Gold
100% arabica z nutami czekolady i kwiatów.
Kimbo Extra Cream
Doskonała do cappuccino i latte macchiato, dzięki połączeniu arabiki i robusty.
Julius Meinl
Julius Meinl Crema Espresso
Delikatna, aksamitna mieszanka o subtelnych nutach owocowych.
Hausbrandt
Hausbrandt Espresso Nonnetti
Bogata mieszanka o intensywnym, lekko pikantnym smaku.
Tchibo Barista
Tchibo Barista Caffè Crema
Średnio palona kawa, idealna do mlecznych specjałów.
Tchibo Barista Espresso
Intensywna mieszanka arabiki i robusty.
Gaggia
Ziarna rekomendowane do ekspresów tej samej marki, gwarantujące optymalny smak espresso.
Wpływ palenia kawy na jej smak
Proces palenia kawy to jeden z najważniejszych etapów, który wpływa na końcowy smak, aromat i jakość naparu.
W zależności od stopnia palenia, ziarna mogą wydobywać różnorodne nuty smakowe – od delikatnych i owocowych po intensywne i czekoladowe.
Oto, co warto wiedzieć o paleniu kawy
Stopnie palenia kawy
Palenie jasne
Charakterystyka – Jasno palone ziarna mają jasnobrązowy kolor i zachowują większość swoich naturalnych cech, w tym wyższą kwasowość i nuty owocowe lub kwiatowe.
Smak – Lekkie, orzeźwiające, często z owocowymi akcentami.
Zastosowanie – Najlepiej sprawdzają się w metodach przelewowych, takich jak Chemex czy drip, które podkreślają subtelne aromaty.
Palenie średnie
Charakterystyka – Ziarna mają ciemniejszy brązowy odcień, a ich smak jest bardziej zrównoważony – między kwasowością a słodyczą.
Smak – Wyważony profil z nutami karmelu, orzechów i czekolady.
Zastosowanie – Uniwersalne, sprawdzają się zarówno w ekspresach ciśnieniowych, jak i przelewach.
Palenie ciemne
Charakterystyka – Ziarna są ciemnobrązowe, często z delikatnym połyskiem wynikającym z uwolnienia olejków podczas palenia.
Smak – Intensywny, o niskiej kwasowości, z nutami czekolady, przypraw korzennych i gorzkiej czekolady.
Zastosowanie – Idealne do espresso oraz kaw mlecznych, takich jak latte czy cappuccino.
Jak palenie wpływa na smak kawy?
Kwasowość – Im jaśniejsze palenie, tym wyższa kwasowość, co nadaje kawie świeżości i lekkości.
W ciemnych wypaleniach kwasowość zostaje zredukowana na rzecz goryczki.
Słodycz – Średnie palenie uwydatnia naturalną słodycz kawy, np. nuty karmelu czy czekolady.
Intensywność – Ciemniejsze wypalenie zwiększa intensywność smaku, ale może maskować subtelne aromaty charakterystyczne dla terroir kawy.
Na co zwracać uwagę przy zakupie kawy?
Data palenia
Zawsze wybieraj kawę jak najświeższą. Kawa smakuje najlepiej w ciągu 2-6 tygodni od daty palenia.
Zbyt długo przechowywana traci aromat i intensywność.
Rodzaj palenia
Dopasuj stopień palenia do preferowanego sposobu parzenia
Jasne palenie – metody przelewowe (drip, Chemex, Aeropress).
Średnie palenie – uniwersalne, odpowiednie do większości metod parzenia.
Ciemne palenie – ekspresy ciśnieniowe, kawiarki, kawy mleczne.
Opis profilu smakowego
Na opakowaniach wysokiej jakości kaw znajdziesz noty degustacyjne, np. „cytrusy, karmel, czekolada.”
Wybierz taki profil, który pasuje do Twoich preferencji.
Pochodzenie ziaren
Region uprawy kawy wpływa na jej smak. Przykładowo
Etiopia – nuty kwiatowe i cytrusowe.
Brazylia – czekolada, orzechy.
Kolumbia – owoce tropikalne i karmel.
Ziarna czy mielona?
Kawa ziarnista dłużej zachowuje świeżość i aromat.
Wybieraj ziarna i miel je bezpośrednio przed parzeniem.
Certyfikaty jakości
Warto zwrócić uwagę na certyfikaty, takie jak Fair Trade czy Rainforest Alliance, które gwarantują wysoką jakość produktu oraz odpowiedzialne praktyki produkcji.
Podsumowanie
Palenie kawy to sztuka, która w znacznym stopniu wpływa na smak i aromat naparu.
Wybierając kawę, zwróć uwagę na jej stopień palenia, datę produkcji, pochodzenie oraz opis nut smakowych.
Dostosowanie ziaren do metody parzenia i własnych preferencji pozwoli cieszyć się pełnią smaku ulubionej filiżanki kawy.
Przechowywanie kawy
Bez względu na gatunek, kawa powinna być przechowywana w szczelnym, nieprzezroczystym opakowaniu w chłodnym miejscu.
Ekspozycja na światło, powietrze i wilgoć może negatywnie wpłynąć na jej smak i aromat.
Wpływ jakości ekspresu kolbowego na smak kawy
Ekspres kolbowy to serce każdej kawiarni i wybór wielu miłośników kawy, którzy cenią sobie precyzję oraz pełną kontrolę nad procesem parzenia.
Jego jakość i parametry techniczne mają ogromny wpływ na smak kawy, jaką finalnie uzyskamy.
Stabilność temperatury
Najlepsze ekspresy kolbowe, takie jak La Marzocco Linea Mini czy Rancilio Silvia, zapewniają stabilną temperaturę w zakresie 90–96°C.
Dzięki temu kawa jest równomiernie zaparzona, co wydobywa jej pełny smak i aromat.
Ciśnienie wody
Profesjonalne urządzenia utrzymują stałe ciśnienie 9 barów, co jest kluczowe dla prawidłowej ekstrakcji espresso.
Modele niższej jakości mogą mieć z tym problemy, co prowadzi do nierównego parzenia i pogorszenia smaku.
Materiały i precyzja wykonania
Kolby z mosiądzu lub stali nierdzewnej równomiernie rozprowadzają ciepło, a wysokiej jakości sitka zapewniają idealny przepływ wody.
Ekspresy, takie jak Sage Dual Boiler czy Gaggia Classic Pro, oferują trwałość i precyzję, które mają znaczący wpływ na końcowy efekt.
Regulacja parametrów
Wysokiej klasy ekspresy umożliwiają dostosowanie temperatury, ciśnienia czy czasu ekstrakcji, co pozwala eksperymentować z różnymi profilami smakowymi kawy, szczególnie arabiki.
Powtarzalność i niezawodność
Modele z wyższej półki, np. Rocket Espresso Appartamento, zapewniają powtarzalność każdego zaparzenia.
To szczególnie ważne dla baristów, którzy muszą dostarczać kawę o stałej jakości.
Temperatura wody i jej znaczenieWoda o odpowiedniej temperaturze (90–96°C) pozwala na idealne wydobycie aromatów z kawy.
Zbyt zimna woda prowadzi do niedoparzenia, a zbyt gorąca do gorzkiego smaku.
Rodzaje ekspresów ciśnieniowych
Dobry ekspres ciśnieniowy to podstawa, aby wydobyć pełnię smaku z ziaren kawy. Wybór odpowiedniego urządzenia zależy od Twoich preferencji i poziomu zaawansowania.
Ekspresy automatyczne
Wygodne i szybkie, automatyczne ekspresy same mielą kawę, przygotowują espresso oraz spieniają mleko.
Popularne marki: Jura, De’Longhi, Saeco/Philips, Melitta.
Ekspresy kolbowe
Wybór koneserów i profesjonalistów.
Wymagają ręcznego mielenia i ubijania kawy, ale pozwalają uzyskać espresso najwyższej jakości.
Popularne modele: Rancilio Silvia, Gaggia Classic Pro, Sage/Breville Barista Express.
Ekspresy dźwigniowe (manualne)
Klasyczne urządzenia, które dają pełną kontrolę nad procesem parzenia. Polecane dla zaawansowanych baristów.
Przykłady: La Pavoni Europiccola, Elektra Micro Casa a Leva.
Ekspresy kapsułkowe
Idealne dla osób, które chcą szybko przygotować kawę bez mielenia i ubijania.
Popularne systemy: Nespresso, Dolce Gusto, Tassimo.
Podsumowanie
Wybór odpowiednich ziaren kawy, takich jak arabica czy robusta, oraz ich właściwe przechowywanie to podstawa.
Jednak równie ważna jest jakość ekspresu kolbowego, który umożliwia precyzyjne parzenie kawy, wydobywając z niej pełnię smaku.
Wysokiej klasy urządzenia gwarantują stabilność parametrów, trwałość i powtarzalność, dzięki czemu każda filiżanka espresso może być idealna.
